ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Το περιστατικό που είδε το φως της δημοσιότητας, με έναν ανήλικο με αναπηρικό αμαξίδιο να ταξιδεύει στο γκαράζ ενός ferry boat, μας πάγωσε όλους. Δεν είναι απλώς μια είδηση. Είναι ένα χαστούκι στην κοινωνική μας συνείδηση, μια πληγή στην καρδιά της προσβασιμότητας και μια κραυγή για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που δυστυχώς, ακόμα και σήμερα παραβιάζεται.

Ας είμαστε ξεκάθαροι. Το γκαράζ ενός πλοίου, ειδικά εν πλω, δεν είναι απλώς "ακατάλληλο" για επιβάτες. Είναι ένας επικίνδυνος χώρος. Οχήματα που μετακινούνται με τους κραδασμούς, καυσαέρια που πνίγουν, η έλλειψη εξόδων διαφυγής σε περίπτωση ανάγκης. Όλα αυτά συνθέτουν ένα περιβάλλον που δεν αρμόζει σε κανέναν επιβάτη, πόσο μάλλον σε έναν ανήλικο με αναπηρία, που η ευαλωτότητά του πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο. Η παρουσία του εκεί είναι απαράδεκτη και αδιανόητη, υποδεικνύοντας μια εγκληματική αμέλεια στην τήρηση των κανόνων ασφαλείας.

Και μετά, ήρθε η πληροφορία ότι το πλήρωμα πρότεινε τη χρήση του ειδικού αμαξιδίου του πλοίου και πως αυτή απορρίφθηκε. Εδώ η ιστορία γίνεται πιο περίπλοκη, πιο ανθρώπινη και ίσως πιο θλιβερή.

Για ένα άτομο με αναπηρία, το προσωπικό του αμαξίδιο είναι η προέκταση του σώματός του, η ελευθερία του, η αξιοπρέπειά του. Δεν είναι απλώς ένα κάθισμα με ρόδες. Είναι προσαρμοσμένο στις δικές του μοναδικές ανάγκες, στη στάση του σώματος, στην αναπνοή, στην άνεση. Η πρόταση για ένα "άλλο" αμαξίδιο, όσο καλοπροαίρετη κι αν ήταν, μπορεί να μοιάζει με συμβιβασμό στην ίδια την υπόσταση του ατόμου. Είναι σαν να ζητάς από κάποιον να βγάλει τα παπούτσια του και να φορέσει ένα ζευγάρι που δεν του ταιριάζει, για να περπατήσει. Απλώς εδώ, το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο.

Η άρνηση λοιπόν, μπορεί να μην ήταν "πεισματική", αλλά μια ύστατη προσπάθεια για διατήρηση της αυτονομίας και της ελάχιστης άνεσης, απέναντι σε ένα σύστημα που δεν μπορεί, ή δεν θέλει, να εξυπηρετήσει πλήρως την ιδιαιτερότητά του. Αναδεικνύει το βαθύ χάσμα μεταξύ της "παροχής βοήθειας" και της πραγματικής, ισότιμης προσβασιμότητας.

Το περιστατικό αυτό είναι ένας μεγεθυντικός φακός στις πληγές της κοινωνίας μας:

• Οι ελλείψεις στα πλοία: Γιατί ένα προσωπικό αμαξίδιο δεν μπορεί να μεταφερθεί με ασφάλεια στους χώρους επιβατών; Αυτό φανερώνει δομικά προβλήματα στην προσβασιμότητα των πλοίων μας.
• Η έλλειψη ενσυναίσθησης: Το πλήρωμα εκπαιδεύεται στην ασφάλεια, αλλά πόσο στην ενσυναίσθηση και την επικοινωνία με ανθρώπους που έχουν διαφορετικές ανάγκες; Η κατανόηση ότι η λύση που φαίνεται εύκολη για εμάς, μπορεί να είναι αδιανόητη για τον άλλον, είναι ζωτικής σημασίας.
• Η απουσία πρωτοκόλλων: Τι γίνεται όταν ένας επιβάτης με αναπηρία βρίσκεται σε αδιέξοδο; Υπάρχουν σαφή, ανθρωποκεντρικά πρωτόκολλα που να διασφαλίζουν την ασφάλεια και την αξιοπρέπειά του, χωρίς να τον "εξορίζουν" σε επικίνδυνους χώρους;

Αυτό το γεγονός δεν πρέπει να το προσπεράσουμε. Πρέπει να μας πονέσει, να μας ξυπνήσει. Απαιτείται άμεση και εις βάθος διερεύνηση από όλες τις αρμόδιες αρχές, με απόδοση ευθυνών και κυρίως, με δέσμευση για ουσιαστικές αλλαγές.

Δεν αρκεί να "έχουμε" ειδικά αμαξίδια. Πρέπει να δημιουργήσουμε υποδομές και νοοτροπίες που να επιτρέπουν σε κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως αναπηρίας, να ταξιδεύει με ασφάλεια, άνεση και, πάνω απ' όλα, με την αξιοπρέπεια που του αναλογεί. Γιατί η πραγματική πρόοδος μιας κοινωνίας μετριέται από το πώς συμπεριφέρεται στα πιο ευάλωτα μέλη της.