Συνέντευξη με τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Φλόκας

Συνέντευξη με τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Φλόκας

       Ένα Λαογραφικό Μουσείο-στολίδι, στη Φλόκα Μεσσηνίας 

H Φλόκα είναι ένα όμορφο, μικρό χωριό στη Μεσσηνία, πολύ κοντά στους Γαργαλιάνους. Αναλογιζόμενος το μέγεθος του και τον περιορισμένο αριθμό των μόνιμων κατοίκων (όχι πάνω από 25 άτομα), εντυπωσιάστηκα από το γεγονός της ύπαρξης ενός ιδιαιτέρως φροντισμένου και καλοστημένου Λαογραφικού Μουσείου, στην είσοδο του χωριού. Προκειμένου να μάθω περισσότερα για την Φλόκα και το λαογραφικό πλούτο της είχα την χαρά να έρθω σε επικοινωνία με τον Πρόεδρο του πολιτιστικού συλλόγου, κύριο Σταμάτιο Καλκαβούρα, συνοδεία της γραμματέως του διοικητικού συμβουλίου, Γαρυφαλλιάς Καλκαβούρα, οι οποίοι με τίμησαν με την άμεση ανταπόκρισή τους και τη ζωηρή διάθεσή τους να μοιραστούν μαζί μου όσα αφορούν την αγάπη για τον τόπο τους.

Η πρωτοβουλία για το στήσιμο του μουσείου ξεκίνησε από τον κύριο  Θανάση Καλκαβούρα, ο οποίος είναι πρώτος ξάδερφος του Προέδρου, σε συνεργασία με τον δεύτερο. Στο χωριό υπήρξε, κατά το παρελθόν, ένας αγροτικός συνεταιρισμός που απασχολούσε  δυο κτήρια, ένα στην εκκλησία του χωριού, μπροστά στον πρόναο και ένα δίπλα από την εκκλησία όπου βρίσκεται  το καμπαναριό. Πρόκειται για δύο αποθήκες στις οποίες τοποθετούσαν τα γεωργικά φάρμακα για την τροφοδοσία των αγροτών, προκειμένου εκείνοι να καλλιεργήσουν (ασχολούνταν κυρίως με σταφίδες κι αμπέλια). Κάποια στιγμή αυτός ο συνεταιρισμός έγινε ανενεργός, δεν υπήρχε η οικονομική δυνατότητα να σταθεί κι έμεινε απλά, ως σφραγίδα. Αποφάσισε τότε η κυβέρνηση, το 2012, όλους τους ανενεργούς πια συνεταιρισμούς να τους κλείσει και να συγχωνευτούν στην Κεντρική Ένωση Συνεταιρισμών Μεσσηνίας , που έχει έδρα στην Καλαμάτα, και κάθε περιουσιακό στοιχείο που είχαν, να μεταφερθεί εκεί. Τότε το Διοικητικό Συμβούλιο της Φλόκας διερωτήθηκε γιατί να χάσει ένα περιουσιακό στοιχείο που ανήκει στο χωριό και το οποίο είχε ουσιαστικά πληρωθεί από τις εισφορές των παππούδων τους και να περιέλθει στην κατοχή κάποιου ξένου. Τότε ήρθαν σε επαφή με έναν δικηγόρο, τον Τρύφωνα Λαγγούση, στους Γαργαλιάνους, έχοντας κατά νου το εξής: τα μέλη που επάνδρωναν τον συνεταιρισμό εκείνη τη στιγμή να  φτιάξουν έναν πολιτιστικό σύλλογο και να μεταφέρουν όλα τα στοιχεία εκεί, με τη μορφή της δωρεάς. Έτσι κι έγινε. Μάλιστα όταν είχε έρθει ο υπουργός Γεωργίας στην Καλαμάτα, στο αμφιθέατρο της Νομαρχίας που είχαν μαζευτεί από όλους τους συνεταιρισμούς να καταθέσουν  τα χαρτιά τους, για να μεταφερθούν στην Κεντρική Ένωση, ο Σταμάτης Καλκαβούρας πήρε το λόγο και τους εξήγησε ότι η περιουσία του συνεταιρισμού δεν ανήκει πλέον σε αυτόν και δεν μπορούν να την πάρουν. Κατέθεσε λοιπόν όλα τα απαραίτητα έγγραφα που κατεδείκνυαν πως είχε συσταθεί πολιτιστικός σύλλογος, στον οποίο είχαν περιέλθει τα περιουσιακά στοιχεία του συνεταιρισμού, κι άφησε άφωνους τους παρευρισκόμενους. Ο Πρόεδρος της Φλόκας δεν έλαβε απάντηση εκείνη τη στιγμή, για να μην υπάρξουν, προφανώς, αντιδράσεις από άλλους, παρά μετά από μία εβδομάδα, μέσω τοπικής εφημερίδας, της «Ελευθερίας της Καλαμάτας»,  όπου επιβεβαίωσαν το ορθό της πράξης του Διοικητικού Συμβουλίου Φλόκας. Έτσι ξεκίνησε η δράση του πολιτιστικού συλλόγου, με το αίτημα προς το Δήμο Τριφυλλίας να παραχωρήσει το σχολείο. Ο Δήμος δέχτηκε ευχαρίστως γιατί το σχολικό κτίριο τότε ήταν ένα έρημο μέρος. Με τα χρήματα του συνεταιρισμού που μεταφέρθηκαν στο σύλλογο διαμόρφωσαν  όλο τον προαύλιο χώρο και ταυτόχρονα σκέφτηκαν να στήσουν ένα μικρό μουσείο, να μαζέψουν διάφορα αντικείμενα από το χωριό και να  απεικονίσουν, εν τέλει, την ζωή και τις συνήθειες των προγόνων τους. 

Οι κάτοικοι λοιπόν συνεισέφεραν δυναμικά στο στήσιμο του μουσείου; ρωτώ τον Πρόεδρο.

{Για του λόγου το αληθές, την ώρα εκείνη, δύο αδέρφια, ο κύριος Κώστας  και η  κυρία Διονυσία μπήκαν στο χώρο του μουσείου}

Ο Κώστας (Μπινιώρης) έχει βρει αυτές  τις παλιές καρέκλες και τις επισκεύασε…Μένουν στην Αθήνα τα παιδιά, παρόλα αυτά  κάθε φορά που έρχονται βοηθούν να το στήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα, με πληροφορεί ο Πρόεδρος. Ο κάθε κάτοικος με δική του πρωτοβουλία άφησε κάτι που είχε στην κατοχή του στο μουσείο μας.

Υπάρχει κάποιο το αντικείμενο που εκθέτετε στο μουσείο της Φλόκας και θεωρείτε εξαιρετικά ιδιαίτερο; 

Μετά τον πόλεμο έστειλαν από τη Νέα Ζηλανδία  αυτό το ευχαριστήριο αναμνηστικό για το χωριό (μου δείχνει ένα εντυπωσιακό, επίσημο έγγραφο που κοσμεί τον τοίχο του μουσείου και φέρει την υπογραφή του Διοικητή του 2ου Νεοζηλανδικού Εκστρατευτικού Σώματος), διότι όταν γινόταν η απελευθέρωση από τους Γερμανούς, είχαμε συμβάλει, είχαν έρθει όλες οι δυνάμεις τότε, μεταξύ άλλων και Νεοζηλανδοί. Κι επειδή τους βοήθησαν εδώ στο χωριό και γλίτωσαν από τους Γερμανούς -τους είχαν κρύψει, τους φυγάδευσαν και γλίτωσαν οι στρατιώτες εν τέλει, δεν σκοτώθηκαν- σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης, παρότι η Φλόκα ήταν ένα μικρό χωριουδάκι της Μεσσηνίας, έστειλαν αυτή την ευχαριστήρια επιστολή που δεν την βρίσκεις εύκολα, ειδικά σε μικρά χωριά. 

Τα νεότερα παιδιά ενδιαφέρονται για τη δράση σας, για το μουσείο του χωριού; 

Ενδιαφέρονται αλλά όχι με τον τρόπο που θα θέλαμε, μου απαντά. Δηλαδή, τώρα όλοι μας που είμαστε στο Διοικητικό Συμβούλιο, είμαστε εξήντα ετών και άνω, άρα εκ των πραγμάτων δεν μπορείς να είσαι για πολλά χρόνια στις επάλξεις –κι εγώ είμαι από την αρχή, απ’ το 2012. Εμείς να μπορέσουμε πέντε χρόνια ακόμα… Θέλουμε νεότερο κόσμο. 

Με ποιον τρόπο έλκετε τον κόσμο προκειμένου να επισκεφτεί το μουσείο και να μάθει για το χωριό;

Οργανώνουμε  μια εκδήλωση που λέγεται «Φλοκιώτικη Μουσική Βραδιά» , δηλαδή κάνουμε μια συγκέντρωση γιατί πολλοί μας ρωτούν τι γιορτάζουμε. Για εμάς η γιορτή βασικά είναι στις 14 Απριλίου, του Αγίου Δημητρίου του Νεομάρτυρος που έχουμε εδώ και η καταγωγή του ήταν από τη Φλόκα. Τον Απρίλιο όμως, πολλές φορές, αυτή η εβδομάδα είναι Μεγάλη Εβδομάδα. Όσες φορές όμως το Πάσχα ήταν αργότερα ή πιο νωρίς από τις 14 Απριλίου, το γιορτάζαμε. Παλιά υπήρχαν πανηγύρια. Εγώ θυμάμαι, σαν παιδί στο χωριό, το κάθε καφενείο να έχει ορχήστρα και κάνανε εκδήλωση. Εμείς τώρα δεν κάνουμε εκδήλωση τέτοια για τον Άγιο. Απλά το καλοκαίρι κάνουμε μια συγκέντρωση, μια μουσική βραδιά. Μαζεύονται όσοι έχουν έρθει από Αθήνα, από άλλα μέρη του εξωτερικού, συμπατριώτες μας και κάνουμε ένα γλέντι καλό. Και μάλιστα αφιερώνουμε πολλές  μέρες για αυτήν, δηλαδή για ένα μήνα τα μέλη από το Διοικητικό Συμβούλιο τρέχουμε συνεχώς. Γιατί εμπλέκονται πολλές υπηρεσίες. Ο Δήμος, η Εφορία, το ΙΚΑ. Κάθε χρόνο, λοιπόν, θα φέρω κι από ένα χορευτικοπολιτιστικό συγκρότημα. Μάλιστα σε ένα χορεύω κι εγώ και τους έχω φέρει και φέτος και χορέψαμε μαζί. Μερικές φορές μάλιστα και με τις παραδοσιακές στολές

Άλμπουμ με ταυτότητες προγόνων

Έχετε κάποια πλάνα για την ερχόμενη χρονιά αναφορικά με τη δράση του Πολιτιστικού Συλλόγου;

Σιγά σιγά αναμένουμε να ξαναρχίσουν να έρχονται τα σχολεία, εάν το επιτρέπουν οι υγειονομικές συνθήκες κι έχουμε ζητήσει κι από το Δήμο να μας βοηθήσει σε κάποια πράγματα. Θέλουμε να φτιάξουμε έξω ένα κιόσκι. Έρχονται τα παιδάκια, είναι ένας περιφραγμένος, προστατευμένος χώρος που μπορούν να καθίσουν ολοήμερη εκδρομή όπως έρχονταν και πρώτα. Αλλά δεν είχαν που να καθίσουν τα παιδάκια, μέσα στον ήλιο. Κι είχαμε μιλήσει στο δήμο, είχε δεσμευτεί ο Δήμαρχος. Στην πορεία σκεφτόμαστε, βέβαια, ίσως να βοηθήσουν κάποιοι από το χωριό, θα βγάλουμε μια ανακοίνωση,  όποιοι έχουν την οικονομική δυνατότητα  να συνεισφέρουν κάποια χρήματα,  να το φτιάξουμε από μόνοι μας. Όπως και τώρα έχει πάθει κάτι ζημιές ο μαντρότοιχος, τον έχουμε επισκευάσει, παρόλα αυτά  ήθελε φτιάξιμο όλος γιατί δεν είχε γίνει καλή κατασκευή και μάλιστα τώρα μας έβαλε ο Δήμος μια παιδική χαρά και την έχουμε κλειδώσει  γιατί έχει επικινδυνότητα ο τοίχος που έχει πάρει μια κλίση. Μας το σφράγισαν τώρα εκεί και μου λέει ο Δήμαρχος – που του είπα πως πρέπει να φτιάξουμε τον τοίχο γιατί το καλοκαίρι έρχονται και 10-15 παιδιά- «φτιάξτε το εσείς», και μάλιστα σε έναν χώρο που ανήκει ουσιαστικά στο Δήμο. Μου λέει αν δεν το φτιάξετε θα την πάρω την παιδική χαρά, θα την πάω αλλού. Και τώρα φοβόμαστε, μήπως την πάρει. Για αυτό στη συνέλευση που θα κάνουνε θέλουμε να ζητήσουμε από τον κόσμο να συνεισφέρει και να βάλει κι ο σύλλογος από  τη μεριά του ένα αντίστοιχο ποσό.

Δοχείο για να στουμπίζουν το αλάτι που έπαιρναν σε πολύ χοντρή μορφή

Παγίδα για αλεπούδες και τσακάλια

Λίκνο

Αποχωρώντας από το σχολικό χώρο και το όμορφο μουσείο της Φλόκας, αναρωτιέμαι γιατί κάθε υπεύθυνη πρωτοβουλία για προσφορά και δημιουργία δεν ευοδώνεται αβίαστα κι απρόσκοπτα, παρά υποφέρει από δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές παθογένειες κι αναβλητικές στάσεις…Την ίδια στιγμή όμως, φωλιάζει στην καρδιά μου μια αισιόδοξη διάθεση για το μέλλον του τόπου μας και τη διαφύλαξη της Ιστορίας μας, όσο υπάρχουν άνθρωποι δραστήριοι κι ευαισθητοποιημένοι σαν τον Σταμάτιο Καλκαβούρα και την ομάδα του, να μας θυμίζουν τις ρίζες μας και να μας εμπνέουν, προβάλλοντας στο παρόν τα διδάγματα του παρελθόντος. Αν λοιπόν, αγαπητοί μου, βρεθείτε στην Μεσσηνία, σας προτρέπω να κάνετε μια στάση στο όμορφο χωριό της Φλόκας και να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο. Αξίζει τον κόπο.

Το πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο Φλόκας  αποτελείται από τους εξής:

Πρόεδρος: Σταμάτιος Καλκαβούρας

Αντιπρόεδρος: Νικόλαος Παναγιωτόπουλος

Γραμματέας: Γαρυφαλλιά Καλκαβούρα

Ταμίας: Σταυρούλα Μιχαλέα

Μέλος:  Κωνσταντίνος Γεωργιόπουλος

Ζυγαριά

Καρέκλα κουρέα

Φαναράκι. Λειτουργούσε με φυτίλι και έβαζαν μέσα λευκό πετρέλαιο. Το είχαν συνήθως σε στάβλους.