ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Στην καρδιά της Ευρώπης, η Ολλανδία αναδεικνύεται ως πρωτοπόρος σε ένα εργασιακό μοντέλο που φαίνεται να κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος: την τετραήμερη εργασία. Αν και δεν πρόκειται για επίσημη κυβερνητική πολιτική, η πρακτική της συμπίεσης των εργασιακών ωρών σε τέσσερις ημέρες είναι εξαιρετικά διαδεδομένη, καθιστώντας τη χώρα αυτή με τη μικρότερη μέση εργασιακή εβδομάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η ευέλικτη προσέγγιση είναι μέρος του ευρύτερου οικονομικού μοντέλου της χώρας, η οποία διαθέτει ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ παγκοσμίως, αποδεικνύοντας ότι η παραγωγικότητα δεν εξαρτάται απαραίτητα από τις ώρες εργασίας.

Ενώ σε πολλές χώρες η τετραήμερη εργασία βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο, στην Ολλανδία αποτελεί μια πραγματικότητα για πολλούς εργαζομένους, οι οποίοι απολαμβάνουν την Παρασκευή ως ημέρα ξεκούρασης. Το φαινόμενο αυτό έχει φέρει στο προσκήνιο έναν διάλογο για τα οφέλη και τις προκλήσεις ενός μοντέλου που υπόσχεται καλύτερη ισορροπία, αλλά κρύβει και κάποιες παγίδες.

Ο κύριος στόχος της τετραήμερης εργασίας είναι η αύξηση της παραγωγικότητας. Η ιδέα είναι απλή: ένας ξεκούραστος εργαζόμενος είναι πιο αποτελεσματικός. Με μια επιπλέον ημέρα για ξεκούραση, χόμπι ή οικογενειακές υποχρεώσεις, οι εργαζόμενοι επιστρέφουν στη δουλειά τους με ανανεωμένη ενέργεια, κάτι που οδηγεί σε λιγότερη αναβλητικότητα και καλύτερη συγκέντρωση. Δοκιμαστικά προγράμματα σε όλο τον κόσμο έχουν δείξει ότι η παραγωγικότητα όχι μόνο δεν μειώνεται, αλλά συχνά αυξάνεται.

Παράλληλα, τα οφέλη στην ψυχική και σωματική υγεία είναι σημαντικά. Η μείωση του εργασιακού στρες και του burnout είναι άμεσα αποτελέσματα, καθώς οι εργαζόμενοι έχουν περισσότερο χρόνο να κοιμηθούν, να ασκηθούν και να αποφορτιστούν. Η βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής αποτελεί το μεγαλύτερο κέρδος, επιτρέποντας στους ανθρώπους να αφιερώνουν χρόνο σε όσα αγαπούν, χωρίς να νιώθουν την πίεση του χρόνου. Τέλος, τα περιβαλλοντικά οφέλη είναι επίσης αξιοσημείωτα, καθώς η μείωση των καθημερινών μετακινήσεων κατά μία ημέρα συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών ρύπων.

Παρά τα οφέλη, η εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας δεν είναι χωρίς προκλήσεις. Η μεγαλύτερη δυσκολία προκύπτει από τη συμπίεση του ωραρίου. Για να διατηρηθεί ο ίδιος αριθμός ωρών εργασίας (π.χ., 40 ώρες), οι εργαζόμενοι πρέπει να δουλεύουν περισσότερες ώρες μέσα στις τέσσερις ημέρες, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση.

Επιπλέον, το μοντέλο αυτό έχει ιδιαίτερες επιπτώσεις στις γυναίκες, οι οποίες στην Ολλανδία αποτελούν την πλειοψηφία των εργαζομένων μερικής απασχόλησης. Ενώ η ευελιξία τις βοηθά να παραμένουν στην αγορά εργασίας και να συνδυάζουν καριέρα με οικογένεια, συχνά αυτό το μοντέλο συνοδεύεται από μειωμένες αποδοχές και περιορισμένες ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη. Αυτό μπορεί να ενισχύσει το στερεότυπο ότι οι γυναίκες είναι οι κύριοι φροντιστές και να τις απομακρύνει από διευθυντικές θέσεις. Παράλληλα, οι λιγότερες ώρες εργασίας έχουν ως αποτέλεσμα και χαμηλότερες συνταξιοδοτικές εισφορές, κάτι που δημιουργεί ανισότητες στο μέλλον.

Επιπλέον, ανακύπτουν λειτουργικές δυσκολίες. Μια εταιρεία που λειτουργεί με τετραήμερο μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα συντονισμού με πελάτες ή συνεργάτες που ακολουθούν το πενθήμερο, καθώς η επικοινωνία μπορεί να διακοπεί. Επίσης, η τετραήμερη εργασία δεν είναι κατάλληλη για όλους τους κλάδους. Ενώ μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα σε τομείς όπως η πληροφορική, είναι σχεδόν αδύνατη σε κλάδους όπως η υγεία ή η λιανική πώληση.

Σε κάποιες χώρες η εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας συνδυάζεται με μείωση του μισθού, ειδικά όταν οι συνολικές ώρες εργασίας είναι λιγότερες. Ωστόσο, στην Ολλανδία, το μοντέλο αυτό είναι πιο ευέλικτο και συχνά οι ώρες συμπιέζονται χωρίς μείωση της αμοιβής.

Συνολικά, η ολλανδική εμπειρία δείχνει ότι η τετραήμερη εργασία είναι ένα μοντέλο με τεράστιες δυνατότητες, αλλά η επιτυχία του εξαρτάται από την προσαρμοστικότητα των εταιρειών και την αναγνώριση ότι η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι εξίσου σημαντική με την παραγωγικότητα.