ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

Τα τρόλεϊ αποτελούν κάτι περισσότερο από απλά μέσα μαζικής μεταφοράς. Είναι ζωντανά κομμάτια της ιστορίας των πόλεων της Αθήνας και του Πειραιά, σύμβολα μιας εποχής όπου η ηλεκτροκίνηση έκανε τα πρώτα της βήματα στις αστικές συγκοινωνίες. Αθόρυβα, φιλικά προς το περιβάλλον και με τη χαρακτηριστική τους παρουσία στους δρόμους, τα τρόλεϊ έχουν συνδέσει γενιές Ελλήνων με τις καθημερινές τους διαδρομές. Ας εξερευνήσουμε την πορεία τους, από τις πρώτες προσπάθειες μέχρι τη σύγχρονη εποχή και τις επερχόμενες αλλαγές.

Οι Πρώτες Ροζέτες: Μια Μεταπολεμική Αρχή

Η ιδέα για τα τρόλεϊ στην Ελλάδα υπήρχε ήδη πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1939, 12 ιταλικά τρόλεϊ έφτασαν στον Πειραιά, αλλά παρέμειναν ανενεργά λόγω του πολέμου και της καθυστέρησης του δικτύου. Δύο μάλιστα χάθηκαν κατά την αποχώρηση των Γερμανών. Η πραγματική τους λειτουργία ξεκίνησε μεταπολεμικά, με την πρώτη γραμμή τρόλεϊ να εγκαινιάζεται στον Πειραιά στις 29 Ιουλίου 1948, χρησιμοποιώντας τα 10 εναπομείναντα οχήματα.

Στην Αθήνα, τα τρόλεϊ εμφανίστηκαν το 1953, υπό τη διαχείριση της Ηλεκτρικής Εταιρείας Μεταφορών (Η.Ε.Μ.), η οποία τότε λειτουργούσε και τα τραμ της πόλης.

Η Δεκαετία του '60: Η Εποχή της Αντικατάστασης του Τραμ

Η χρυσή εποχή για τα τρόλεϊ ήρθε στη δεκαετία του '60. Μετά την οριστική κατάργηση του παλαιού δικτύου τραμ στις 15 Οκτωβρίου 1960, πολλές από τις διαδρομές του αντικαταστάθηκαν από τρόλεϊ. Αυτό σηματοδότησε μια νέα εποχή για τις ηλεκτροκίνητες αστικές μεταφορές, καθώς τα τρόλεϊ θεωρούνταν πιο ευέλικτα και σύγχρονα για την εποχή. Ήδη από το 1954-1955 είχε ξεκινήσει ο σχεδιασμός πέντε νέων γραμμών στην Αθήνα, ενώ τη διετία 1961-1968 προστέθηκαν επτά ακόμη.

Η Εποχή των ΗΛΠΑΠ και η Διαρκής Ανανέωση

Στις 14 Δεκεμβρίου 1970, η Η.Ε.Μ. μετονομάστηκε σε Ηλεκτροκίνητα Λεωφορεία Περιοχής Αθηνών-Πειραιώς (ΗΛΠΑΠ). Υπό τη νέα επωνυμία, ο στόλος γνώρισε σημαντική ανανέωση και επέκταση με την παραλαβή εκατοντάδων νέων οχημάτων σε βάθος δεκαετιών (1972-1992). Μια αξιοσημείωτη αλλαγή στην καθημερινή λειτουργία ήταν η εισαγωγή της κυκλοφορίας των τρόλεϊ χωρίς εισπράκτορα στις 4 Μαρτίου 1976, όπου οι επιβάτες πλήρωναν το αντίτιμο σε ειδικό κουτί δίπλα στον οδηγό.

Από τους ΗΛΠΑΠ στην ΟΣΥ: Το Σήμερα και το Αύριο

Τον Ιούλιο του 2011, οι ΗΛΠΑΠ απορροφήθηκαν από την Οδικές Συγκοινωνίες (ΟΣΥ) Α.Ε., η οποία αποτελεί πλέον τον φορέα λειτουργίας όλων των τρόλεϊ και λεωφορείων σε Αθήνα και Πειραιά.

Σήμερα, ο στόλος αριθμεί περίπου 210 οχήματα, πολλά εκ των οποίων είναι παλαιότερα μοντέλα. Ωστόσο, το μέλλον τους διαγράφεται διαφορετικό. Ο ΟΑΣΑ έχει ανακοινώσει σχέδια για τη σταδιακή απόσυρση 130 τρόλεϊ μέχρι το 2027, με στόχο την αντικατάστασή τους από νέα, πλήρως ηλεκτρικά λεωφορεία. Αυτή η μετάβαση αναμένεται να αυξήσει την ευελιξία, την αξιοπιστία και να μειώσει το λειτουργικό κόστος, οδηγώντας παράλληλα στην αποξήλωση των χαρακτηριστικών εναέριων καλωδίων από τους δρόμους της πόλης.

Τα τρόλεϊ, με την ξεχωριστή τους παρουσία, έχουν γράψει τη δική τους ιστορία στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας και του Πειραιά. Καθώς εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή ηλεκτροκίνησης, παραμένουν ένα σύμβολο μιας βιώσιμης μετακίνησης που άφησε το αποτύπωμά της στο αστικό μας τοπίο.