ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

K-  Μαριάνα γεια σου! Αρχικά χαίρομαι πολύ που θα συζητήσω μαζί σου τον τομέα της ΔΕΠΥ. Είσαι εργοθεραπεύτρια, ασκείς ενεργά το επάγγελμά σου και διαγνώστηκες πρόσφατα με ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας).

M-  Καλησπέρα Κωνσταντίνα μου και μπράβο για το έργο σου και τις συζητήσεις που ανοίγεις! Είναι πολύ σημαντικό να συζητάμε και να μαθαίνουμε όλοι για τη νευροδιαφορετικότητα. 

K- Μιας και πρόσφατα έλαβες τη διάγνωση, τί σε οδήγησε σε αυτή; Με άλλα λόγια, πως βίωνες τη ΔΕΠ-Υ μιας και δεν είχες γνώση της;

M- Η αλήθεια είναι ότι μέσω της δουλειάς μου ως εργοθεραπεύτρια οδηγήθηκα στο να μάθω περισσότερες πληροφορίες για τη ΔΕΠΥ και έτσι άρχισα να βλέπω πολλά κοινά με εμένα και ψάχτηκα. Μέσα από την αναζήτηση και την έρευνα άρχισα να σκέφτομαι ότι τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ στους ενήλικες με χαρακτηρίζουν. Βρήκα μια ειδικευμένη ψυχίατρο στη ΔΕΠΥ ενηλίκων και ακολούθησα τη διαδικασία, συμπλήρωσα τα ερωτηματολόγια και βρέθηκα μαζί της. Έτσι διαγνώσθηκα με ΔΕΠΥ στα 29 μου χρόνια. Πριν πάρω τη διάγνωση, νόμιζα ότι αυτό που μου συμβαίνει εμπίπτει σε μια αγχώδη διαταραχή, πίστευα ότι ήμουν φυγόπονη, τεμπέλα, ανοργάνωτη.

K- Αν βάζαμε σε μια λίστα τις δυσκολίες που βίωνες, ποιες θα ήταν αυτές;

M- 1) να οργανώσω:

• το χώρο μου
• το χρόνο που έχω
• προτεραιότητες
• υποχρεώσεις

       2) να ολοκληρώσω τη σχολή μου και να γράψω τη πτυχιακή μου εργασία

      3) βίωσα μια περίοδο πολύ δύσκολη χωρίς κίνητρο, όπου μόνο πίεση δεχόμουν από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον

      4) μεγαλύτερη αδράνεια όταν λάμβανα αρνητική κριτική (οι άνθρωποι με ΔΕΠΥ συχνά λαμβάνουν την κριτική πολύ βαριά και δεν ήταν καθόλου βοηθητικό)

Κ- Και η διάγνωση που έλαβες είχε θετική ή αρνητική επήρεια σε όσα βίωνες; Τι άλλαξε έπειτα;

Μ- Η διάγνωση που έλαβα είχε σίγουρα θετικό αντίκτυπο σε εμένα την ίδια. Άρχισα να κατανοώ πολύ περισσότερο τη λειτουργία του εγκεφάλου μου και να δείχνω κατανόηση στον εαυτό μου. Τώρα όταν θα γυρίσω για τρίτη φορά στο σπίτι μου, αφού βγω, για να ελέγξω αν έχω αφήσει κάτι ανοιχτό ή για να πάρω κάτι που ξέχασα, δεν θα το κάνω με επίκριση αλλά με κατανόηση. Πάντα μου υπενθυμίζω ότι αυτό προβλέπεται να γίνει. Από την άλλη πλευρά κάνω "παρέμβαση" στον εαυτό μου και προσπαθώ να οργανωθώ με λίστες, υπενθυμίσεις, χρονοδιαγράμματα. Μορφώνομαι πολύ πάνω στο κομμάτι της ΔΕΠΥ και ανακαλύπτω πολλές στρατηγικές κυρίως από άλλα άτομα με ΔΕΠΥ. 

Κ-  Έκανες πράξη την αυτογνωσία λοιπόν και αυτό είναι υπέροχο! Το ιδιαίτερο με εσένα όμως είναι το επάγγελμά σου. Καλείσαι σε αρκετές περιπτώσεις να δουλέψεις με παιδιά που έχουν αντίστοιχη διάγνωση με τη δική σου καθώς και με τις οικογένειές τους. Τί συμβαίνει στις περιπτώσεις αυτές; 

Μ- Αυτό έχει τα θετικά του αλλά και τα αρνητικά του σε κάποιες περιπτώσεις. Το θετικό είναι ότι έχω μια μεγάλη κατανόηση και ενσυναίσθηση. Είμαι σε θέση να εξηγήσω στους γονείς κομμάτια που αφορούν την ψυχολογία των παιδιών ως προς τη διαχείριση των δυσκολιών αλλά και τις στρατηγικές για βελτίωση. Όταν λες σε ένα παιδί πχ μάζεψε το δωμάτιό σου ή διάβασε τα μαθήματά σου και θυμώνεις ή χάνεις την υπομονή σου όταν δεν το κάνει, πρέπει να σκεφτείς ότι αυτό το παιδί απέναντί σου, δεν ξέρει τον τρόπο να το κάνει αυτό. Αυτό θα το κάνει να πιστέψει ότι δεν είναι ικανό. Πρέπει να σπάσεις τη δραστηριότητα σε μικρά κομμάτια, να το δείξεις ίσως και με χίλιους τρόπους, να το κάνεις ενδιαφέρον, να το βοηθήσεις να βρει κίνητρο και τρόπους το ίδιο. Το αρνητικό είναι ότι οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πιστεύουν ότι εφόσον αυτό είναι μια "διαταραχή" έχει και συγκεκριμένες τεχνικές που θα το διορθώσουν και θα ξεκινήσει το άτομο με ΔΕΠΥ να λειτουργεί σαν τυπικό άτομο και αυτό πολύ απλά δε θα γίνει στο 100% ποτέ. Ακόμη κι εγώ ως θεραπεύτρια δεν έχω όλες τις λύσεις και ούτε κανείς σου εγγυάται ότι κάτι που πιάνει με ένα παιδί θα πιάσει με όλα. Είναι μια συνεχής αναζήτηση στρατηγικών και εξατομικευμένη. 

Κ- Είσαι λοιπόν ένας άνθρωπος στην ομπρέλα του νευροδιαφορετικού τρόπου σκέψης και γεμάτος ενσυναίσθηση. Πιστεύεις πως η ενημέρωση οδηγεί πάντοτε στην αποδοχή ή χρειάζεται κάτι παραπάνω για να βιώσεις την αντίστοιχη ενσυναίσθηση από τη κοινωνία;

Μ- Πιστεύω πως η ενημέρωση οπωσδήποτε βοηθά. Πιστεύω ότι η ενημέρωση από άτομα κάτω από την ομπρέλα αυτή βοηθά περισσότερο. Ζούμε σε μια εποχή όπου το να είσαι παραγωγικός στο 100%, να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα, να βρίσκεις λύσεις μόνος σου στα προβλήματα εκτιμάται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Θεωρούνται πολύ σημαντικά στοιχεία αξιολόγησης των ανθρώπων στο σχολείο, την εργασία, την κοινωνία γενικότερα. Πρέπει να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε ότι δεν γίνεται όλοι να το κάνουν αυτό, ότι κάποιοι είναι καλύτεροι και πιο αποτελεσματικοί κάνοντας ένα πράγμα τη φορά, ότι το περισσότερο, το γρηγορότερο δεν σημαίνει πάντα και καλύτερο. Με λίγα λόγια να αλλάξουμε όλοι προτεραιότητες και να μετράμε την ψυχική υγεία, την αλληλεγγύη, την αποδοχή πιο ψηλά ως κοινωνία γενικότερα. 

Κ- Τί θα ζητούσες από τους δασκάλους σου και τους καθηγητές σου και εν συνεχεία από το σύνολο των εκπαιδευτικών;

Μ- Θα ζητούσα αρχικά από το κράτος περισσότερους εκπαιδευτικούς και δασκάλους. Είναι ένας άνθρωπος μόνος με 20-30 παιδιά με διαφορετικές μαθησιακές ανάγκες το κάθε ένα. Το να λέμε ότι μόνο το παιδί με τη ΔΕΠΥ ή αυτισμό, ή δυσλεξία έχει άλλο τρόπο μάθησης είναι και ψέμα αλλά και μεγάλο βάρος για το παιδί. Χρειάζεται αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά και περισσότεροι άνθρωποι. Χρειάζεται ένα χωριό για να μεγαλώσει ένα παιδί, πόσο μάλλον όλα. Από τους εκπαιδευτικούς θα ζητούσα να ανοίξουν το μυαλό τους και να προσπαθήσουν να κάνουν τη διδασκαλία όσο πιο διαδραστική γίνεται, όσο πιο παραστατική, με πολλά ερεθίσματα. Κάποιοι πρέπει όχι μόνο να ακούσουν και να δουν για να μάθουν αλλά να αγγίξουν, να μυρίσουν να δουν πρακτικά τί είναι αυτό που εξηγείς. 

Κ- Θα αφήσω το κλείσιμο σε εσένα, ώστε να μας προσθέσεις τί είναι σημαντικό για εσένα ως άτομο με ΔΕΠΥ, θεραπεύτρια και κυρίως άνθρωπο!

Μ- Για εμένα η ΔΕΠΥ δεν είναι μια διαταραχή και η ονομασία είναι κάπως παρεξηγημένη. Είναι ένας νευρότυπος, είναι ένας τρόπος λειτουργίας. Στην πραγματικότητα τα άτομα με ΔΕΠΥ δεν έχουμε ελλειμματική προσοχή έχουμε μια δυσκολία κατασκευαστική να διοχετεύσουμε και να οργανώσουμε την προσοχή μας βάσει των κινήτρων. Να το πω πολύ απλά, ό,τι δεν γαργαλάει τον εγκέφαλό μας, δε μας συγκινεί, δε θα το μάθουμε τόσο εύκολα, αλλά όταν κάτι μας ενδιαφέρει και έχουμε κίνητρο, αυτό γίνεται σκοπός και είμαστε πολύ καλοί σε αυτό. Τα άτομα με ΔΕΠΥ έχουν σύμφωνα με έρευνες 300% περισσότερες πιθανότητες να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση και αυτό γίνεται ακριβώς γιατί δεν είναι αρκετό κίνητρο να δουλεύεις πάντα με τους κανόνες κάποιου άλλου. Κάτι άλλο είναι ότι δεν υπάρχουν διαγνωστικά κριτήρια σταθμισμένα σε κορίτσια και γυναίκες αλλά σε αγόρια και άντρες κατά κύριο λόγο. Σε αντίθεση με τα αγόρια, στα κορίτσια η υπερκινητικότητα είναι περισσότερο ένας ασταμάτητος εσωτερικός μονόλογος που μεταφράζεται σε άγχος και δίνεται στις γυναίκες διάγνωση και φαρμακευτική αγωγή για άγχος και κατάθλιψη, το οποίο στο τέλος εντείνει τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ και δε βοηθά. Άρα περισσότερη έρευνα, περισσότερη κατανόηση, περισσότερη αγάπη! 

Από την ομάδα, «Δύναμαι, Άκουσέ με δάσκαλε», 

Μανίκα Κωνσταντίνα, 

Λογοθεραπεύτρια